رله حالت جامد چیست؟

رله جامد یا SSR (Solid State Relay)، در عملکرد خود به تفاوت‌های قابل‌ملاحظه‌ای نسبت به رله‌های الکترومکانیکی یا کنتاکتورها دارد، با این حال، این تفاوت‌ها به سبب عدم وجود عنصر متحرک در ساختار آن به وجود می‌آید، که در نتیجه عمر مفید بسیار بلندتری دارد. این نوع رله با بهره‌گیری از قطعات نیمه‌هادی مانند تریستورها، ترانزیستورها یا ترایاک، قادر به کنترل جریان یا ولتاژ بزرگتری است.

رله جامد در دو نسخه تک‌فاز و سه‌فاز تولید می‌شود و می‌تواند در نسخه‌های آنالوگ و دیجیتال به کار رود. با این‌که رله‌های حالت جامد سرعت تعویض بالایی نسبت به رله‌های الکترومکانیکی دارند، اما به دلیل ابعاد کمتر و کاربردی در مداراتی با تعداد زیاد دفعات کلید زدن، مورد توجه قرار می‌گیرند. اصطلاحات متعددی برای این نوع رله وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به رله الکترونیکی، Solid State Relay، رله بدون صدا، رله بدون تویز، رله اس اس آر و ... اشاره کرد.


در داخل یک SSR، بر روی هر تریستور ولتاژ کمی افت می‌کند. زمانی که SSR فعال می‌شود، مقاومت به سرعت و با شدت کاهش می‌یابد تا خروجی به هم وصل گردد. جمع‌آوری این افت ولتاژ‌ها، جریان تأمین شده توسط SSR را محدود می‌کند. از طریق استفاده از SSR، می‌توان جریان یا ولتاژهای مختلف را کنترل کرد.

رله SSR آتونیکس با تریستورهای پیشرفته‌تر قادر به کنترل جریان‌های بالا تا حدود ١٥٥ تا ١٢٥٥ آمپر هستند و این نوع رله‌ها به صورت تجاری در دسترس قرار دارند. از آنجا که SSRها دارای سرعت تعویض بالا و هیچ تماس فیزیکی برای فرسودگی ندارند، در برخی کاربردها مانند مدارهای داخلی ساختمانی که نیاز به استفاده متداول از ماسفت‌ها به صورت موازی با یکدیگر دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند تا میزان جریان متحمل از SSR افزایش یابد.

با توجه به ویژگی‌های SSRها از جمله ابعاد کوچکتر، سرعت تعویض بالا و عدم وجود قسمت متحرک، این رله SSR به عنوان یک کلید الکترونیکی پیشرفته با عملکرد بسیار پایدار در مقایسه با رله‌های مکانیکی معمولی شناخته می‌شود.